Πολλοί πιστεύουν ότι ο καλλιτέχνης χρειάζεται δυστυχία για να δημιουργήσει, είτε έναν ζωγραφικό πίνακα, είτε ένα ποίημα, είτε ένα μουσικό κομμάτι. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα.
Το μεγαλύτερο μέρος της επιστημονικής έρευνας μέχρι τώρα φαίνεται να δείχνει ότι η θετική διάθεση ενισχύει τη δημιουργικότητα. Αλλά κάποιοι αμφισβητούν αυτό το επιχείρημα, υποδεικνύοντας μια πιο περίπλοκη σχέση. Για παράδειγμα, μια μεγάλη μελέτη στη Σουηδία διαπίστωσε ότι οι συγγραφείς ήταν πιο πιθανό να υποφέρουν από ψυχιατρικές διαταραχές σε σύγκριση με ανθρώπους μη δημιουργικών επαγγελμάτων.
Στατιστικά ελάχιστοι καλλιτέχνες είχαν και απίστευτα δυστυχισμένη ζωή. Η ιστορική περίοδος, οι συνθήκες και ο γεωγραφικός ντετερμινισμός, δεν τους έδωσαν την παραμικρή ευκαιρία για να βελτιώσουν τη ζωή τους. Το 1931, ο ποιητής T.S. Ο Eliot γράφει μια επιστολή σε έναν φίλο όπου περιγράφει την «τεράστια πνευματική του αγωνία» και πώς αισθάνεται «στα πρόθυρα της παραφροσύνης», ενώ ιδιαίτερα ευάλωτη ήταν η ψυχική υγεία του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, που υπέφερε από κατάθλιψη, άγχος κ.ά. μέχρι να αυτοκτονήσει.
Στην πραγματικότητα και ο καλλιτέχνης, όπως όλοι οι άνθρωποι άλλωστε, έχει ανάγκη από υγεία, χαρά, ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, φίλους, μια κοινωνία ανοιχτή και ανεκτική και μια σχετική οικονομική άνεση.
Ας μην ξεγελιόμαστε. Όταν πεινάς, δεν προλαβαίνεις να κάνεις τέχνη, όπως έλεγε κι ο Μαρξ! Σαφώς, μια πλήρης ζωή και ένας υγιής οργανισμός φτιάχνουν έναν άνθρωπο πιο ενεργητικό άρα και πιο δημιουργικό. Όταν ο άνθρωπος διατηρεί σχετική ισορροπία, προλαβαίνει να οραματιστεί άρα και να βάλει σε πράξη το όραμα του. Το ίδιο ισχύει και για την καλλιτεχνική δημιουργία.
Κάτι που υποστηρίζεται από σημαντικούς ψυχολόγους της εποχής μας είναι ότι ο άνθρωπος για να είναι δημιουργικός πρέπει να έχει έναν σκοπό, που η εκπλήρωσή του να σημαίνει κάτι. Η πραγματοποίηση αυτού του σκοπού, ακόμη και υπό δύσκολες και στενάχωρες συνθήκες είναι από μόνη της ένας ορισμός της ευτυχίας.
Στη φωτό ο Κωστής Γεωργίου επί το έργον.
