Τα συναισθήματά μας, είναι το αποτέλεσμα της ερμηνείας που δίνει ο εγκέφαλος σε οτιδήποτε μας συμβαίνει. Κάθε κατάσταση, γεγονός ή σκέψη, δηλαδή κάθε ερέθισμα, παράγει συναισθήματα, τα οποία με τη σειρά τους προκαλούν την αντίδρασή μας.
Ένα περιστατικό έντονου φόβου, είναι ίσως το καλύτερο παράδειγμα για να κατανοήσουμε τη νευρωνική δυναμική των συναισθημάτων μας.
Πριν από μερικά χρόνια και ενώ ήμασταν στην πρώτη μέρα των διακοπών μας, μου τηλεφώνησε έντρομη η κυρία που φρόντιζε το σπίτι. Ξαφνικά, άκουσε να τρέχει νερό από το μπάνιο και φοβήθηκε ότι κάποιος ξένος είχε εισβάλει. Τι συνέβη άραγε στον εγκέφαλό της εκείνη τη στιγμή?
Ένα παράθυρο άνοιξε στο νευρωνικό κύκλωμα του φόβου και στο ρόλο της αμυγδαλής ως σύστημα συναγερμού. Το πρώτο κύκλωμα συνέλαβε απλά τον θόρυβο και τον μετέφρασε για να την βάλει σε επιφυλακή. Από το αυτί, το νευρικό ερέθισμα, πήγε στο εγκεφαλικό στέλεχος και από εκει στον θάλαμο του εγκεφάλου της. Στο σημείο αυτό υπάρχουν δυό διακλαδώσεις. Η μία οδηγεί στον ιππόκαμπο και στην αμυγδαλή και η άλλη στον ακουστικό φλοιό του εγκεφάλου, όπου οι ήχοι διαχωρίζονται. Ο ιππόκαμπος ανέλυσε γρήγορα τον ήχο που άκουσε η γυναίκα και τον συνέκρινε με κάθε άλλο παρόμοιο ήχο που είχε ακούσει στο παρελθόν, για να διαπιστώσει έαν είναι γνώριμος. Στο μεταξύ, ο ακουστικός φλοιός έκανε μια πιο λεπτή ανάλυση του ήχου. Είναι πράγματι νερό? Από που προέρχεται? Μήπως κανένας διαρρήκτης?
Ο ακουστικός φλοιός καταλήγει σε μιά υπόθεση, μπορεί να ακούγεται βροχή, αλλά μπορεί να είναι και διαρρήκτης στο μπάνιο και στέλνει το μήνυμα αυτό στον ιππόκαμπο και στην αμυγδαλή. Αν το συμπέρασμα είναι καθησυχαστικό (ότι δλδ βρέχει) τότε ο συναγερμός δεν κλιμακώνεται στο επόμενο στάδιο. Αν όμως δεν είμαστε σίγουροι, όπως η γυναίκα στο σπίτι μας, τότε ένα άλλο κύκλωμα ανάμεσα στον ιππόκαμπο στην αμυγδαλή και στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, εντείνει περισσότερο την ανησυχία της και προσελκύει την προσοχή της, με σκοπό να εντοπίσει τη φύση του ήχου. Άν δεν πάρει ικανοποιητική απάντηση η αμυγδαλή σημαίνει συναγερμό!!!
Στο σημείο αυτό η γυναίκα μου τηλεφωνεί πανικόβλητη, μου εξηγεί τι συμβαίνει και μέχρι να καταλάβω και να της εξηγήσω ότι αυτή την ώρα ανοίγει το αυτόματο πότισμα, έχει περάσει από μια κατάσταση πανικού!
Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι το ερέθισμα είναι η αφορμή για κάθε συναίσθημα. Η αιτία είναι η πεποίθηση. Για να απελευθερωθούμε από τα αρνητικά συναισθήματα, πρέπει να καταλάβουμε πώς δημιουργούνται, να τα αναγνωρίζουμε, να τα αποδεχόμαστε και να τα μεταμορφώνουμε.
